نرخ بهره و تاثیر آن در اقتصاد

اعتبار و وام‌دهی براساس آن، نقش مهمی را در اقتصاد ایفا می‌کند. افراد به کمک وام گرفتن از بانکها و موسسات اعتباری می‌توانند سرمایه خود را افزایش دهند و از آن برای کارهای اقتصادی استفاده کنند. همچنین کسب و کارها به کمک پولی که از بانک وام می‌گیرند، امکان توسعه و گسترش فعالیت‌های خود را دارند.

در این میان نرخ بهره نقش مهمی را بازی می‌کند و به عنوان مشوقی است تا افراد سرمایه‌های خود را در بانک‌ها قرار دهند و سود کسب کنند. اما نرخ بهره دقیقا چیست و چه نقشی در فعالیت‌های اقتصادی دارد؟ بانک‌های مرکزی چگونه به کمک آن سیاست‌های پولی خود را تغییر می‌دهند و کم و زیاد شدن آن چه معنایی دارد؟ در این مقاله در مورد نرخ بهره صحبت و شما را بیشتر با آن آشنا خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

نرخ بهره چیست؟

نرخ بهره درصد سودی است که وام‌گیرنده، بابت پولی که گرفته، باید به وام دهنده بدهد و در بازه‌های زمانی مشخص پرداخت می‌شود. نرخ بهره‌ها تاثیر زیادی روی اقتصاد دارند، چون افزایش یا کاهش آنها باعث تغییر رفتار سرمایه‌گذاران و مردم می‌شود؛

• با بالاتر رفتن نرخ بهره، سپرده‌گذاری پول در بانک هم جذاب‌تر می‌شود. چون بابت پولی که در بانک می‌گذارید قرار است سود بیشتری بگیرید و از طرف دیگر کسی به سمت وام گرفتن نمی‌رود، چون وام‌ها گران شده‌اند. برای گرفتن وام باید سود بیشتری پرداخت کنید و نگه داشتن پول در بانک و سود گرفتن منطقی‌تر به نظر می‌رسد.
• نرخ بهره کمتر، باعث افزایش وام‌گرفتن و استقراض از بانک‌ها خواهد شد. در نتیجه پول بیشتری وارد جامعه می‌شود و مردم تمایل بیشتری به خرج کردن دارند. سپرده‌گذاری پول در بانک دیگر صرفه زیادی برای افراد ندارد و باید به دنبال مقاصد جدیدی برای سرمایه‌گذاری و گرفتن سود بود.

اهمیت نرخ بهره در بازارهای مالی

در همه بازارهای مالی، چه طلا باشد، چه کریپتوکارنسی یا ارزهای فیات و فارکس، نرخ بهره تاثیر مهمی بر قیمت‌ها و سیستم آنها دارد. به عنوان مثال کل سیستم مالی بانک‌ها حول و حوش وام و استقراض شکل گرفته‌است. وقتی که شما پولی را در بانک سپرده‌گذاری می‌کنید، درواقع شما یک وام‌دهنده هستید و بابت آن سود دریافت خواهید کرد. بانک به عنوان یک واسطه عمل می‌کند و بابت این واسطه‌گری کارمزدی را از شما دریافت می‌کند. در طرف مقابل هم وقتی از بانک وام می‌گیرید، سود می‌پردازید.

اما باید بدانید که این بانک‌ها نمی‌توانند خودشان به تنهایی نرخ بهره را مشخص کنند و تعیین آن به عهده بانک مرکزی است. هر کشوری برای خود یک بانک مرکزی دارد، مثل فدرال رزرو آمریکا یا بانک مردمِ چین و بانک مرکزی انگلیس. یکی از مهم‌ترین وظایف بانک مرکزی، دنبال کردن شاخص‌های اقتصادی است تا اینکه اقتصاد یک کشور روند سالمی را طی کند و دچار رکود یا تورم زیاد نشود. ابزار اصلی برای بانک‌های مرکزی نیز، کاهش یا افزایش نرخ بهره است.

وقتی که اقتصاد در رکود است و پول زیادی در چرخه نیست، بانک‌های مرکزی نرخ بهره را پایین می‌آورند تا افراد و کسب و کارها وام بگیرند و آن را خرج کنند. با خرج کردن پول و افزایش آن در چرخه، هم کسب و کارها رشد پیدا می‌کنند و هم چرخ اقتصاد به چرخه درمی‌آید، اما خطر دیگری در کمین است که تورم نام دارد.

تورم به این معناست که تقاضا برای همه چیز بالا رفته است، اما به دلیل محدود بودن منابع، عرضه لازم برای این تقاضا وجود ندارد و در نتیجه قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند تا جایی که به تعادل برسند. اینجا زمان افزایش نرخ بهره فرا می‌رسد. با افزایش نرخ بهره، مردم کمتر وام می‌گیرند و با سپرده‌گذاری پول خود به دنبال کسب سود و پرداخت وام‌های قبلی خود هستند. در نتیجه پولِ درگردش کاهش پیدا می‌کند و تورم هم متناسب با آن کم می‌شود.

نرخ بهره و تاثیر آن بر بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال

تورم منفی چیست؟

شاید اسم تورم منفی به گوش شما خورده باشد. تورم منفی مفهومی عجیب است که شاید درک آن کمی سخت به نظر برسد. تورم منفی یعنی تورم زیر صفر درصد، یعنی برای اینکه پولتان را در بانک قرار بدهید باید پول بدهید و هیچ سودی به شما تعلق نمی‌گیرد. درواقع در تورم منفی، برای بانک‌ها نمی‌صرفد که وام بدهند و حتی پول شما را ذخیره کنند.

این مساله زمانی به وجود می‌آید که وام‌دهنده فکر کند پولی که وام می‌دهد را پس نخواهند داد و وام دادن برایش ریسک خواهد داشت. در این اوضاع مردم بیشتر دوست دارند پولشان را پیش خودشان نگه دارند و به کس دیگری نسپرند تا زمانی که اوضاع اقتصادی بهبود یابد و بهتر شود.

نرخ بهره و بازار ارزهای دیجیتال

یکی از ایده‌های اصلی بیت کوین، تبدیل شدن به ذخیره ارزش در برابر تورم و شرایط بحرانی اقتصادی مثل تورم و رکود بوده‌است. در سال گذشته هم شاهد تاثیر سیاست‌های اقتصادی بانک‌های مرکزی بر بازار ارزهای دیجیتال بودیم. در نتیجه برای اینکه بتوانیم ذهنیت درست و تحلیل مناسبی از بازار داشته باشیم، باید به نرخ بهره و تصمیمات بانک‌های مرکزی در سراسر دنیا نیز توجه کنیم.